

21 kroków do wolności. Sierpień 1980
21 kroków do wolności. Sierpień 1980
21 postulatów Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego, spisanych przez protestujących w Stoczni Gdańskiej w sierpniu 1980 roku, to jeden z najważniejszych tekstów we współczesnej historii Polski. To one stały się kamieniem węgielnym „Solidarności”. Czego dotyczyły i jak odczytywać je w kontekście ówczesnych realiów? Nad tym zagadnieniem pochylają się Agata Kowalska i j...
Agata Kowalska
Gospodarka niedoboru odbijała się też na stanie służby zdrowia. Kryzys był wszechobecny: brak lekarzy, zimne i źle wyposażone szpitale, brak leków. W sukurs oficjalnym statystykom szła... struktura demograficzna społeczeństwa. Ale rzeczywistości nie dało się zakłamywać.

Ile wynosiła emerytura w PRL? I Sierpień 1980 #15
Strajkujący w Sierpniu 1980 roku domagali się poprawy sytuacji nie tylko swojej, ale też emerytów. Wbrew piosence Starszych Panów, życie staruszka w PRL nie było wesołe. Głodowe emerytury zmuszały osoby starsze do pracy m.in. w kioskach i w charakterze stróżów.

Wiek emerytalny w latach 80. wynosił dokładnie tyle samo, co teraz - 65 lat dla mężczyzn i 60 lat dla kobiet. Strajkujący oczekiwali jego obniżenia. Czy wpisywało się to w dominującą w PRL etykę pracy "czy się stoi, czy się leży"? I na czym ona polegała? Co się kryło za pojęciami...

Koniec z "mierny, bierny, ale wierny" I Sierpień 1980 #13
Jądrem systemu PRL była nomenklatura - katalog stanowisk, co do obsady których zgodę musiała wyrazić Partia. Innymi słowy, najbardziej prominentne posady otrzymywali "swoi" lub ludzie podlegający kontroli. W takim systemie mniej umiejętności i kompetencje schodziły na dalszy plan...
Wokół centralnie planowanej gospodarki PRL narosło skomplikowane nazewnictwo. Czym był eksport wewnętrzny? Co można było kupić w Peweksie? A czym dewizy? Czym zajmowali się cinkciarze? I dlaczego strajkujący domagali się wyrównania cen na "rynku" (o ile w realiach PRL można było ...
Postulat jedenasty brzmiał: Znieść ceny komercyjne oraz sprzedaż za dewizy w tzw. eksporcie wewnętrznym. Statystycznie bowiem konsumpcja mięsa w PRL była ogromna, ale tabele z numerami swoje, a praktyka życia codziennego swoje. Jakie były skutki nierównomiernej podaży produktów m...
Żądanie zapełnienia półek sklepowych było naturalnym postulatem w kraju, w którym po zakupy ustawiały się kilkudziesięciometrowe kolejki. Dlaczego gospodarka realnego socjalizmu nie radziła sobie z niedoborami? Czy faktycznie z PRL wyjeżdżały całe składy żywności do ZSRR?
Dziewiąty postulat dotyczył gwarancji powiązania podwyżek ze wzrostami cen. Jakie było znaczenie inflacji w gospodarce centralnie planowanej? Jak manipulowano cenami produktów w PRL? A jak wyglądał czarny rynek?

Podwyżka o 2000 zł dla każdego pracownika! I Sierpień 80 #8
Protestujący domagali się jednorazowej podwyżki płac o 2000 zł, która miała zrekompensować skutki podwyżki cen. Jaką siłę nabywczą miały wówczas te pieniądze? Czy 2000 zł w roku 1980 odpowiadało temu, ile warte jest 2000 zł w 2025 roku?
Butność strajkujących czy nauka płynąca z doświadczenia? Skąd wśród 21 postulatów sierpniowych znalazł się ten o oczekiwaniu wypłacenia wynagrodzenia biorącym udział w strajku. Czy zgłoszenie się po wypłatę tych pieniędzy było aktem odwagi?
z 2